آهنگ، موسیقی و به‌طور کلی هنر، از مقولاتی هستند که روح انسان را نوازش می‌کنند. هرکس سبک خاصی را می‌پسندد و خوشبختانه دنیای گسترده موسیقی برای هر سلیقه پاسخی دارد. به همین علت بعید است کسی را پیدا کنید که از موسیقی لذت نبرد.
در این بین بعضی از افراد فراتر از شنیدن، علاقه دارند تا آهنگ‌ها را خلق کنند. لذت آفرینش باعث شده است که افراد زیادی به آهنگسازی رو بیاوردند و به‌دنبال یادگیری آن باشند. اگر شما هم فراتر از شنیدن به دنیای موسیقی علاقه‌مندید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
آهنگسازی چیست؟
هرچند کافی نیست ولی خیلی ساده می‌توانیم آهنگسازی را ساخت آهنگ تعریف کنیم. اما آهنگ چیست و به چه چیزی آهنگ می‌گوییم؟
آهنگ یا موسیقی را ترکیبی از آواها می‌دانیم به‌گونه‌ای که نتیجه این ترکیب نهایی خوش‌آیند باشد. مهم‌ترین عامل در هر آهنگی صدا و ریتم است.
آهنگسازی در واقع هنری است که به ترکیب و هماهنگی آواها می‌پردازد تا موسیقی گوش‌نوازی را به نمایش بگذارد. آهنگسازی یا Music Composition فرآیند آفرینش و خلق قطعه‌ای موسیقی است.
احتمالاً این تعبیر را شنیده‌اید که آهنگسازی نقاشی صداست. در واقع این تعبیر کمک می‌کند تصویر ملموس‌تری از آهنگسازی داشته باشیم. همانند یک نقاش که با کمک تجسم،خلاقیت و مهارت و هنر دست‌ها، اثری هنری خلق می‌کند یک آهنگساز نیز قطعه‌ای موسیقی می‌سازد. هنر آهنگسازی نیز مانند سایر هنرها خلاقیت بالایی می‌خواهد.
آهنگساز کیست؟
اگر از شما بخواهند چند آهنگساز بزرگ و معروف نام ببرید نام چه کسانی در ذهن‌تان می‌آید؟
آهنگساز هنرمندی است خلاق که با دانش اصولی و مهارت‌هایش می‌تواند قطعه‌ای موسیقی خلق کند. از بزرگ‌ترین آهنگسازان کلاسیک مانند بتهوون، باخ و موتزارت گرفته تا هنرمندان کشور خودمان مانند انوشیروان روحانی، لوریس چکناواریان، بابک بیات، ناصر چشم‌آذر و… همگی با دانش اصولی و سال‌ها تلاش توانسته‌اند آثار فاخری از خود به یادگار بگذارند که تا ابد به‌عنوان بزرگان عرصه موسیقی و آهنگسازی شناخته شوند.
آهنگ و ملودی
برخی تصور می‌کنند ملودی و آهنگ هر دو معنی یکسانی دارند و ملودی ساختن همان آهنگسازی است. به همین دلیل هم به اشتباه به کسی که ملودی می‌سازد آهنگساز می‌گویند. اما این تصور اشتباه است.
فردی که ملودی می‌سازد تنها با استفاده از صداها و آواها یک قطعه موسیقی خلق می‌کند و از دانش نت‌نویسی استفاده نمی‌کند. این دست افراد را ملودین یا نغمه‌پرداز می‌نامند و تفاوت عمده‌ای با آهنگسازانی دارند که از اصول و دانش آهنگسازی بهره می‌برند.
چطور آهنگسازی کنیم؟
چطور و چگونه آهنگساز شویم؟ چگونه آهنگسازی را شروع کنیم؟ برای آهنگسازی چه باید کرد؟ چطور می‌توانم یک آهنگساز خوب شوم؟
اگر شما هم به آهنگسازی علاقه داشته باشید این سوالات را بارها و بارها از خودتان پرسیده‌اید. بگذارید با یک مثال توضیح دهیم.
یک داستان‌نویس را تصور کنید. چه مهارت‌هایی دارد؟ قطعاً باید قصه‌گوی خوبی باشد. لازم است خلاقیت خوبی داشته باشد تا داستان‌های جدیدی را خلق کند. اما آیا همین کافیست؟ پس چرا مادرانی که قصه‌های خوبی هم برای فرزندان‌شان می‌گویند، نویسندگان مشهوری نشدند؟!
برای نویسنده شدن قطعاً دانستن مهارت‌های دیگری هم لازم است. یک نویسنده باید روایت‌گری و اصول داستان‌نویسی را بداند. با اصول نگارشی که پایه‌ای‌ترین مهارت برای نویسندگی است هم باید به‌خوبی آشنا باشد. راه جذاب نوشتن را بلد باشد و دایره واژگان خوبی داشته باشد.
درمورد آهنگسازی نیز همین موضوع صدق می‌کند. اگر می‌خواهید آهنگسازی حرفه‌ای باشید و جذاب‌ترین آهنگ‌ها را بسازید تا ماندگار باشند تنها ساز زدن کافی نیست.
باید اصول آهنگسازی را بدانید. الفبای آن را بشناسید و بدانید هارمونی چیست. با ریتم و ضرب‌آهنگ به‌خوبی آشنا باشید. در نت‌خوانی و نت‌نویسی ماهر باشید.
برای اینکه یک آهنگساز حرفه‌ای شوید به چند طریق می‌توانید در این مسیر قدم بگذارید:
- هر فرد بعد از گذراندن دوره ششم ابتدایی با شرکت در آزمون‌های ورودی هنرستان‌های هنر موسیقی بخواند و پس از اتمام دوره هنرستان در کنکور هنر شرکت کند.
- بعد از گذراندن دوره پیش‌دانشگاهی در کنکور هنر شرکت کنید. با قبولی در این آزمون و انتخاب رشته موسیقی، می‌توانید به‌طور آکادمیک آموزش ببینید. در دانشگاه‌های کشور ما رشته موسیقی در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی‌ارشد تدریس می‌شود.
- راه دیگر آموزش غیرآکادمیک است. برای این کار باید از آموزش نواختن یک ساز شروع کنید. زمانی که نواختن یک ساز را آموزش می‌بینید در اصل با بسیاری از مفاهیم به‌طور عملی آشنا می‌شوید. نیازی نیست در نواختن سازی که انتخاب می‌کنید، خیلی حرفه‌ای شوید. بعد از اینکه به سطح مناسبی رسیدید باید به سراغ یادگیری اصول آهنگسازی بروید. یعنی ساخت ملودی را یاد بگیرید، هارمونی را بدانید، ریتم و ضرب‌آهنگ را بشناسید و سایر اصول را بلد باشید.
استعداد، علاقه یا تمرین؟
شاید تصور کنید آهنگسازی کار بسیار سختی است و تنها افراد با استعداد می‌توانند آهنگسازان خوبی شوند اما باید بدانید هرکاری سختی‌های خودش را دارد. هرچند استعداد و علاقه در هر حوزه‌ای می‌تواند کار را بسیار آسان کند، اما هرگز نباید از آموزش و تمرین غافل شوید.
مهم است که مصمم باشید و به‌طور پیوسته یاد بگیرید و تمرین کنید تا به نتیجه برسید. هیچ‌یک از آهنگسازان مشهور یک شبه آهنگساز نشدند و نام‌شان ماندگار نشد. حتی بتهوون که استعداد و نبوغ خارق‌العاده‌ای داشت ساعت‌ها پشت پیانو تمرین می‌کرد.
جمع‌بندی
دنیای هنر و به‌خصوص موسیقی، دنیای جذابی است. آهنگ‌ها به‌واسطه هماهنگی آواها و ریتم خود بسیار روح‌نوازند. برخی از افراد تنها به گوش دادن موسیقی اکتفا می‌کنند اما بعضی دیگر به‌دنبال خلق آن هستند.
آهنگسازی همانند بسیاری از هنرها دارای اصول و استانداردهایی است و یک دانش تلقی می‌شود. اگر دوست دارید آهنگسازی حرفه‌ای شوید و آهنگ‌هایی ماندگار خلق کنید باید مطابق اصول پیش بروید. الکوی خود را بزرگان موسیقی جهان و کشورمان قرار دهید که بعد از سالهای سال همچنان آثارشان از پرطرفدارترین‌ها هستند.